"Bal" (Μέλι) η ταινία του Σεμίχ Καπλάνογλου
Υπόθεση:
Ο Γιουσούφ είναι μοναχοπαίδι και ζει με τους γονείς του σε μια απομονωμένη ορεινή περιοχή. Για το νεαρό αγόρι, το γειτονικό δάσος είναι μέρος μυστηρίου και περιπέτειας όπως το ζει ενώ συνοδεύει τον πατέρα του στη δουλειά καθημερινώς. Ο πατέρας του ο Γιακούπ, είναι μελισσοκόμος και έχει τοποθετήσεις τις ειδικώς κατασκευασμένες κυψέλες του στην κορυφή των πιο ψηλών δέντρων του δάσους. Ο Γιουσούφ και ο Γιακούπ έχουν μια πολύ δυνατή σχέση, μοιράζονται τα ίδια όνειρα και έχουν τα δικά τους μυστικά. Από την άλλη μεριά, στο σχολείο ο Γιουσούφ έχει μια δυσάρεστη σχέση με τους συμμαθητές του λόγω της δυσλεξίας που τον κάνει να ντρέπεται την ώρα των μαθημάτων. Κι ενώ οι ανησυχίες του για το σχολείο εξακολουθούν, ο πατέρας του πρέπει να ταξιδέψει σ' ένα μακρινό δάσος για μια ριψοκίνδυνη αποστολή. Με τους οικονομικούς πόρους της οικογένειας να λιγοστεύουν εξαιτίας της ολοένα και πιο συχνής "εξαφάνισης" των μελισσών, ο Γιακούπ δεν έχει άλλη λύση από το να μεταφέρει τις κυψέλες του σε άλλη ορεινή περιοχή. Όμως οι μέρες περνούν και αυτό ανησυχεί τόσο τον Γιουσούφ όσο και την μητέρα του. Η απόφαση του νεαρού αγοριού ν' αναζητήσει τον πατέρα του, θα τον οδηγήσει σε μονοπάτια που έως τότε δεν είχε ποτέ «περπατήσει»....
Ποιητικό και λυρικό σινεμά ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Αργό, ίσως και κουραστικό στην εξέλιξη αλλά κομψοτέχνημα στην κατασκευή του. Οι σιωπές και οι ήχοι του δάσους κυριαρχούν, στο αγροτομινιμαλιστικό περιβάλλον που εκτυλίσσεται η δράση. Επίκεντρο του οικογενειακού δράματος ο μικρός δυσλεκτικός μπόμπιρας, του οποίου η ερμηνεία "στοιχειώνει". Ο κατανυκτικός ρυθμός υποβάλλει μεθυστικά και η βουκολική καθημερινότητα μας ταξιδεύει σε έναν κόσμο μακριά από τα καθιερωμένα. Αντισυμβατική γραφή, ελεγειακή αφήγηση, αποστασιοποιημένη εικαστική έκφραση δένουν μεταξύ τους σ' έναν καμβά που χρωματίζει ένα είδος κινηματογράφου που απευθύνεται σε μυημένους και υπομονετικούς σινεφίλ.
του Δημήτρη Παπαμίχου me@myfilm.gr
Το "Μέλι" είναι το τρίτο μέρος της «Τριλογίας του Γιουσούφ» (οι άλλες δύο ταινίες είναι το "Αυγό" και το "Γάλα"), στο οποίο ο Καπλάνογλου παρουσιάζει τα παιδικά χρόνια του ήρωά του, σε μια ευαίσθητη και συγκινητική ιστορία που εντυπωσιάζει με την απλότητά της και τους αργούς ρυθμούς που όμως βοηθούν πολύ στην εξέλιξη της ταινίας, την σκιαγράφηση των χαρακτήρων και την παρουσίαση του χώρου στον οποίο -και από τον οποίο- ζει η οικογένεια του Γουσούφ:
«Το "Μέλι" γυρίστηκε μέσα και γύρω από τη μικρή πόλη Camlihemsin, που βρίσκεται στην επαρχία Rize κοντά στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας στη Βορειοανατολική Τουρκία» γράφει στο σημείωμά του ο Καπλάνογλου και συνεχίζει: «Ο λόγος που επέλεξα αυτή την περιοχή είναι για τη φύση της. Είναι η μόνη περιοχή που διαθέτει τα δάση που ήθελα για την ταινία. Ωστόσο, οι γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής μας δυσκόλεψαν πολύ στη διάρκεια των γυρισμάτων, ειδικώς σε εκείνα που πραγματοποιήθηκαν μέσα στο δάσος. Για την ακρίβεια, μπορούσαμε να πηγαίνουμε μόνο ως ένα σημείο με το αυτοκίνητο, και στη συνέχεια κατεβαίναμε με εξοπλισμό προκειμένου να φτάσουμε στην περιοχή που ήθελα για το γύρισμα, και η οποία ήταν πολύ μακριά. Τα γυρίσματα αναβάλλονταν όταν δεν μπορούσαμε να κάτσουμε άλλο στην περιοχή. Ακόμη και στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας συναντήσαμε πολύ απρόσμενο καιρό. Βροχή, ήλιος και ομίχλη συχνά «συνυπήρχαν» την ίδια στιγμή. Έτσι, είχαμε πολλές δυσκολίες σε αρκετές στιγμές. Στο τέλος, όταν κοίταξα το πρόγραμμα μου, είδα ότι έβρεχε τις 39 από τις 48 μέρες των γυρισμάτων»... Το αποτέλεσμα της περιπέτειας που περιγράφει ο σκηνοθέτης, τον δικαιώνει – Το "Μέλι" εξελίσσεται σε ένα απόμερο δάσος, υπέροχα φωτογραφημένη φύση με τις αντιθέσεις του πράσινου με το καφέ της λάσπης, το χρυσοκίτρινο του σταχυού και το γαλάζιο του ουρανού να μαγεύουν.
Ακόμα πιο μαγική όμως είναι η φατσούλα του 7χρονου μπόμπιρα που παίζει τον Γιουσούφ, ένα παιδάκι που αυτόματα μπαίνει στην καρδιά του θεατή. Με τα λόγια του Καπλάνογλου, «ψάξαμε για τον Γιουσούφ σε διάφορες πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά σε πολλές περιοχές για μήνες. Πήγαμε σε όλα τα δημοτικά σχολεία και κάναμε συνεντεύξεις με μαθητές τους. Δεν ήμουν όμως πεισμένος από τα τόσα, εκατοντάδες αγόρια που συνάντησα. Μετά από δυο μήνες ερευνών, αποφάσισα να αλλάξω μέρος. Έτσι, πήγαμε τουλάχιστον 100 χιλιόμετρα μακριά... Εκεί βρήκαμε λίγους κατοίκους -που οι πιο πολλοί ήταν γερασμένοι- λόγω της ανεργίας και της μετανάστευσης. Μερικά παιδιά που έχουν απομείνει δεν έδιναν υποσχέσεις για το ρόλο. Μια μέρα, στο δρόμο για ένα ακόμη ρεπεράζ, είδα τον Bora Altas να κάνει ποδήλατο. Βγήκα από το αμάξι και τον παρατηρούσα. Αμέσως ένιωσα ότι αυτός ήταν ο Γιουσούφ που έψαχνα. Είναι ένα ευαίσθητο, έξυπνο παιδί που έχει χτίσει το δικό του κόσμο».
Όπως και στην ταινία θα λέγαμε, αν και στην πραγματικότητα ο μικρός Bora είναι πολύ κοινωνικός. Ο Γιουσούφ αντίθετα, καθόλου. Στο σχολείο η δυσλεξία του τον ωθεί να κλειστεί στον εαυτό του, στάση που διατηρεί και με όλους τους γύρω του, εκτός απ’ τον πατέρα του. Του έχει τρομερή αδυναμία, είναι τελείως προσκολλημένος πάνω του και ξεπερνά όλα τα εμπόδια προκειμένου να είναι μαζί του, να τον βοηθά στη δουλειά του (είναι μελισσοκόμος), να του διαβάζει κάθε πρωί τη νέα σελίδα από το ημερολόγιo. Όταν ο πατέρας θα αναζητήσει νέους τόπους για να στήσει τα μελίσσια του (αφού σιγά-σιγά εξαντλείται το μέλι στην περιοχή τους), θα ξεκινήσει μια νέα σελίδα στη ζωή του μικρού Γιουσούφ που θα πρέπει να αναζητήσει αλλού στηρίγματα. Χωρίς συναισθηματικούς εκβιασμούς, ο Καπλάνογλου σκηνοθέτησε ένα διαμαντάκι που αξίζει να ανακαλύψετε.
Γιάννης Δηράκης (dirakis@sevenart.gr)
Χειροποίητα ξύλινα κουβέλια χωρίς πλαίσια, εγκατεστημένα σε ψηλά δέντρα, για την αποφυγή των αρκούδων. Δάση στη ζώνη ελάτου και οξιάς. Λιβαδολούλουδα. Αναφορά στο τρελό μέλι, καπνιστήρι, τρύγος, βούρτσισμα. Κακή χρονιά. Το μέλι λιγοστό. Οι μέλισσες υποφέρουν, χάνονται. Πρέπει να μεταφερθούν πιο μακριά, πιο ψηλά, πιο πέρα. Ταξίδι. Η αγωνία της έκβασης. Η αγωνία αυτών που μένουν πίσω. Πάνε όλα καλά; Σιωπή, αναμονή, προσμονή. Μια μελισσοκομική οικογένεια που ξέρει τι είναι η μέλισσα, που γνωρίζει πώς βγαίνει το μέλι. Με κόπο, με απουσία, με κλείσιμο του ματιού στη χαραυγή, με επίγνωση της αέναης προσπάθειας τιθάσευσης της φύσης. Της φύσης που κάθε χρονιά αλλάζει άμφια και αγωνιούμε για το επιμύθιο.
Μην περιμένετε να δείτε μια μελισσοκομική ταινία. Να πάτε να δείτε μια όμορφη, μελαγχολική και γλυκιά ταινία. Αφεθείτε στο ψιθύρισμά της και θα νιώσετε μελισσοκομικά σκιρτήματα. Αφεθείτε στο ρυθμό της και θα ανακαλύψετε ένα ποιητή με τα όνειρά του.
Το Μέλι κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο 60ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Για ένα μελισσοκόμο, αναμενόμενο αποτέλεσμα, καθώς γνωρίζει πολύ καλά, την ύπαρξη μιας μονόδρομης σχέσης πάθους μεταξύ αρκούδας (Άρκτου) και μελιού.
melisokomos.gr
.
0 ΣΧΟΛΙΟ :
Δημοσίευση σχολίου